چطور صادقانه و اثربخش عذرخواهی کنیم؟

روابط ما می‌تونن مثلِ یک محافظ‌ فوق العاده‌ در برابر استرس عمل کنن، اما تعارض و درگیری در روابط هم به همون اندازه می‌تونه باعث درد و استرس عاطفی بشه. یادگیریِ نحوه و زمان صحیح عذرخواهی می‌تونه آسیب‌های وارد شده به یک رابطه رو ترمیم کنه، اما اگر ندونی چطور صادقانه عذرخواهی کنی، ممکنه اوضاع رو بدتر کنی.

یک عذرخواهی صمیمانه و واقعی: همدلی مؤثر، شرمندگی قلبی، و پشیمونی و قول برای عبرت گرفتن از اشتباهات رو به همراه داره. به عبارت دیگه، واقعاً باید باور داشته باشی که کار اشتباهی انجام دادی و برای صدمه ای که زدین متاسف باشی. این مقاله زیما بهت کمک میکنه یاد بگیری چطور صادقانه و مؤثر عذرخواهی کنی.

دلایل عذرخواهی رو بشناس!

وقتی اشتباهی مرتکب شدی یا به شخص دیگری آسیب رسوندی، دلایل خوبی برای عذرخواهی وجود داره. با عذرخواهی می‌تونی:

• قبول کنی که اشتباه کردی
• در مورد آنچه در رابطه شما مجازِ و اینکه چه چیزی مجاز نیست بحث کنی و پشیمانیت رو ابراز کنی
• از اشتباهاتت درس بگیری و راه‌های جدیدی برای رویارویی با موقعیت های دشوار پیدا کنی
• یک خط ارتباطی با طرف مقابل باز کنی

تحقیقات نشون میدن دلیل اصلی معذرت خواهی نکردن بعضی افراد اینه‌که واقعاً نگران طرف مقابل نیستن، عذرخواهی تصویری که از خودشون در ذهنشون دارن، تهدید میکنه، یا معتقدن عذرخواهی به هر حال هیچ فایده‌ای نداره.

یک عذرخواهی صمیمانه میتونه باعث تسکین و آرامش تو بشه، به خصوص اگه نسبت به اعمال و رفتارت احساس گناه داشته باشی. معذرت‌خواهی به تنهایی آسیب رو پاک نمی کنه یا جبرانش نمی‌کنه، اما نشون میده که میدونی اعمال یا گفتارت  اشتباه بوده و در آینده بیشتر تلاش خواهی کرد تا از تکرار اون جلوگیری کنی.عذرخواهی نکردن وقتی اشتباه میکنی میتونه به روابط شخصی و حرفه ای تو آسیب برسونه و باعث نشخوار فکری، خشم، رنجش و خصومت بشه که ممکنه با گذشت زمان بیشتر هم بشه.

چه زمانی باید عذرخواهی کنی؟

دونستن زمان معذرت‌خواهی به همون اندازه که بدونی چطور عذرخواهی کنی مهمه.

اگر شک داری کاری انجام دادی چه عمدی یا تصادفی باعث ایجاد حس بدی در شخص دیگری شده، بهترِ عذرخواهی کنی و جَو رو پاکسازی کنی.

اگه کاری که انجام دادی با خودت انجام بشه تو رو  آزار میده، عذرخواهی لازمه.

با وجود اینکه عذرخواهی صمیمانه میتونه تا حد زیادی به بهبود رابطه کمک کنه، اکثر مردم تمایلی به انجامش ندارن یا نمیتونن انجامش بدن. اعتراف به اشتباه میتونه سخت باشه. محققان متوجه شدن افرادی که معتقدن شخصیت انسانها قابل تغییرِ، به احتمال زیاد برای اشتباهاتشون عذرخواهی میکنن. از اونجایی که اونها احساس میکنن تغییر امکان‌پذیرِ، احساس می‌کنن پذیرش تقصیر و اشتباهاتشون فرصتی برای یادگیری و رشدخواهد بود.

مسئولیتش رو بپذیر

مسئولیت‌پذیری یعنی اعتراف به اشتباهاتی که مرتکب شدی و باعث آسیب رسوندن به طرف مقابل شده. مسئولیت‌پذیری یکی از مهم‌ترین و نادیده گرفته شده‌ترین اجزای اکثر عذرخواهی هاس.

عذرخواهی با جمله‌های مبهم مثل “متاسفم اگه چیزی که من گفتم شما رو ناراحت کرده”. این معنی رو میده که احساس آسیب‌دیدگی واکنشی تصادفی از سمت طرف مقابل بوده. با گفتن “وقتی من [شخص آزاردهنده] این رو گفتم، متوجه نبودم. درک کردم که احساسات شما رو جریحه دار کردم، و از این بابت متاسفم”، یعنی تصدیق می‌کنید که می‌دونید چه چیزی گفتین که به طرف مقابل صدمه زده ، و مسئولیتش رو می‌پذیرید.

فرضیه نساز و سعی نکن تقصیرت رو از بین ببری. نشون بدید از کارهات پشیمونی و از صمیم قلب متاسفی.

اظهار پشیمونی

وقتی که یاد می‌گیری چطور به‌طور موثر عذرخواهی کنی، مهمه که ارزش ابراز پشیمونی رو درک کنی. قبول مسئولیت مهمه، اما برای طرف مقابل مفیدِ که بدونه از آسیب رسوندن به اون احساس بدی داری و ای کاش این کار رو نمی‌کردی. اونها احساس بدی دارن و دوست دارن بدونن که تو هم نسبت به احساس بد اونها احساس بدی داری.

• وقتی میخوای عذرخواهی کنی چی باید بگی:
• “کاش میتونستم زمان رو به عقب برگردونم.”
• “کاش بیشتر فکر میکردم.”
• “کاش به احساسات تو هم فکر می کردم.”

اینها همه ابراز پشیمونی‌هاییِ که بر صمیمیت عذرخواهی اضافه میکنه و به طرف مقابل میفهمونه که بهش اهمیت میدی.

جبران

اگر میتونی کاری برای اصلاح وضعیت انجام بدی، انجامش بده. مهمه که بدونی چطور با صداقت عذرخواهی کنی، و بخشی از این صداقت، تمایل به جبرانه.

وقتی می‌خوای جبران کنی باید چکار کنی:

اگر چیزی رو شکستی: “چطور می‌تونم جایگزینش کنم؟”

وقتی حرف آزار دهنده زدی: باید بگی میدونم حرف‌های من تو رو آزار داده. هرگز نباید با کسی که دوستش دارم و بهش احترام میذارم اینطور صحبت می‌کردم. تمام تلاشم رو می‌کنم تا قبل از صحبت کردن در آینده اول فکر کنم.”

اگر اعتماد رو از بین بردی: “آیا کاری هست که در حال حاضر انجام بدم تا به جلب اعتماد تو  کمک کنه؟”

هر کاری که میتونی برای بهبود اوضاع انجام بده. اگر مطمئن نیستی چه کاری بهت کمک می‌کنه، از طرف مقابل بپرس.

تأیید مجدد مرزها

یکی از مهم‌ترین بخش‌های معذرت‌خواهی و یکی از بهترین دلایل برای عذر خواستن، تایید مجدد مرزهاست. مرزهای سالم در هر رابطه ای مهم هستن.

وقتی با کسی درگیری پیدا میکنی، درواقع از یک مرز عبور کردی. اگر یک قاعده اجتماعی نقض بشه. اگر اعتمادی از بین رفته باشه. عذرخواهی مشخص میکنه چه رفتاری در آینده انجام میشه.

بحث در مورد قوانینی که هر دوتون در آینده به اون پایبند خواهید بود، اعتماد، مرزها و احساسات مثبت رو بازسازی میکنه.

برای مثال، شما و شریک زندگی، دوست یا یکی از اعضای خانواده‌تون می‌تونید در مورد چیزهایی که تحمل نمی‌کنید بحث کنید:

• بی احترامی
• خیانت
• دروغ گویی
• سوء استفاده عاطفی
• بی اعتمادی
• داد و فریاد کردن

علاوه بر این، می‌تونید با هم صحبت کنید و انتظاراتتون رو در مورد برخوردهای عاطفی، فیزیکی و جنسی تعیین کنید. اگر در توافق بر سر این مرزها مشکل دارید، ممکنه شما و عزیزانتون نیاز به مشاوره با خانواده‌درمانگر یا زوج‌درمانگر زیما داشته باشید.

سهم خودت از درگیری رو مشخص کن و بپذیر، نه سهم دیگران رو

به یاد داشته باش وقتی معذرت‌خواهی می‎‌کنی، مسئولیت بخشی از درگیری رو بر عهده می‌گیری. معنیش این نیست که قبول داری کل درگیری تقصیر تو بوده. مردم می‌ترسن اول عذرخواهی کنن چون فکر می‌کنن هر‌کی که اول عذرخواهی میکنه”بیشتر اشتباه کرده” یا “بازنده” درگیریه.

عذرخواهی حتی زمانی که فقط مسئولیت بخش کوچیکی از درگیری با تو بوده خوب و مفیده. و بهت کمک میکنه آنچه در موردش پشیمون هستی مشخص کنی، در عین‌حال مرزهات رو هم مشخص کنی.

مهمه که در عذرخواهی منصف باشی، هم نسبت‌به طرف مقابل و هم نسبت به خودت. اگر همه چیز تقصیر تو نیست، همه تقصیرها رو نپذیر.

به دلایل درست عذرخواهی کن

وقتی معذرت‌خواهی می‌کنی، راحت تر خودت رو میبخشی.

ممکن ِطرف مقابلت هم برای معذرت‌خواهی از تو تحریک بشه، اما به یاد داشته باش که همیشه این اتفاق نمی افته. تلاش برای عذرخواهی از طرف مقابل یک تاکتیک دستکاری روانیه که گاهی نتیجه معکوس میده.

پس برای آرامش خودت معذرت بخوا. ممکنه به طرف مقابل الهام بشه که همین کار رو انجام بده. اما مطمئن شو که فقط به این دلیل که انتظار عذرخواهی داری، عذرخواهی نمی‎کنی.

تا حدی نتیجه رو رها کن

درسته که برای حفظ صداقت و کنار گذاشتن کارهایی ِ که بهشون افتخار نمی‌کنیم معذرت‌خواهی می‌کنیم، برای خیلی از ما به این دلیله که می‌خوایم رابطه رو ترمیم کنیم و بخشیده بشیم. امّا گاهی اوقات این اتفاق نمیفته.

اگر عذرخواهیت خالصانه باشه و شامل موارد گفته شده باشه، احتمال بخششت زیاده، اما گاهی اوقات طرف مقابل آماده نیست یا قادر به بخشش و ادامه دادن نیست. یا ممکنه تو رو ببخشه امّا همچنان مراقب باشه. یا ممکنه نقش خودش رو در درگیری درک نکننه. تو نمیتونی عکس‌العمل اون رو کنترل کنی، پس اگه هر کاری که میتونی انجام دادی، فعلاً نتیجه رو رها کن.

روش مناسب خودت رو انتخاب کن

عذرخواهی شفاهی در اکثر شرایط مناسبه، اما عذرخواهی کتبی هم میتونه مزایای خودش رو داشته باشه. خیلی از مردم با معذرت خواهی رو در رو معذب میشن  و احساس ناراحتی می‌کنن، این ناراحتی به تنهایی دلیل خوبی برای معذرت‌خواهی کتبی نیست،  ولی میتونه یک عامل باشه به خصوص اگر ناراحتی تو بر تواناییت برای ابراز وجود تأثیر بگذاره.

نوشتن عذرخواهی در یک نامه، ایمیل یا یک متن میتونه بهت زمان بده تا عذرخواهی با دقتی بسازی، اطمینان پیدا کن که مسئولیتت رو بپذیری، ابراز پشیمانی کنی و مرزها رو مجدداً تأیید کنی.

از طرف دیگه، معذرت‌خواهی کتبی ممکنه برای بعضی از اشتباهات خیلی رسمی باشه و برای بعضی دیگه به اندازه کافی شخصی نباشه. و اگر عذرخواهی کتبی تو با پاسخی دریافت نکنه، ممکنه یک درگیری حل نشده برات باقی بمونه.

چطور تشخیص بدیم معذرت‌خواهی پذیرفته شده هست؟

شخص مورد نظر به عذرخواهی تو گوش میده. نشون میده که عذرخواهی تو رو متوجه شده یا پذیرفته.

ازت تشکر میکنه یا از عذرخواهیت قدردانی میکنه

به عذرخواهیت پاسخ میده و میگه: “اشکال نداره” یا “لطفا دیگه این کار رو نکن” یا حتی “ممنونم، اما من هنوز به زمان بیشتری برای فکر کردن نیاز دارم.”

مهمه که به خودت یادآوری کنیدکه حتی اگر کسی عذرخواهی تو رو بپذیره، لزوماً به این معنی نیست که آمادس تو رو  ببخشه. بخشش واقعی ممکنه کمی طول بکشه، بنابراین آرام و صبور باش.

کلام آخر

شاید این جمله رو شنیده باشی که “عشق یعنی هرگز مجبور نباشی بگویی متاسفم”، ولی بهت قول میدم هرگز عذرخواهی نکردن در یک رابطه راهی مطمئن برای از دست دادن اون رابطس!

مردم احساسات پیچیده ای در مورد معذرت‌خواهی دارن! افکار و احساسات ما در مورد پوزش طلبیدن یکسان نیست. وقتی که بچه بودیم و کسی رو آزار می‌دادیم،بعضی مجبور بودیم عذرخواهی کنیم، ولی بعضی آزادانه عذرخواهی می‌کردیم و بلافاصله احساس خوبی داشتیم. یکسری از آدمها با معذرت‌خواهی احساس شرمندگی می‌کنن در حالی که خیلیای دیگه تا زمانی که این کار رو انجام ندن احساس شرمندگی میکنن.

معذرت‌خواهی همیشه آسون نیست، اما بخش مهمی از اصلاح و حفظ روابط مهمه. با همدلی، قلبی باز و کمی شجاعت، گام هایی که برای عذرخواهی صادقانه نیاز داری بردار و اگر نیاز به همراهی مشاوران زیما داشتی به بخش تماس ما ما مراجعه کن.