رابطه سمی یا رابطه تاکسیک چیست؟ زهر شیرین

رابطه سمی که با عنوان رابطه تاکسیک(رابطه toxic) هم شناخته می‌شود،  به رابطه ای گفته می‌شود که فرد در آن احساس کند، مورد حمایت قرار نگرفته، تحقیر شده و یا مورد حمله قرار می‌گیرد. به طور خلاصه باید گفت، زمانی یک رابطه سمی می‌شود که به نوعی رفاه شما از نظر احساسی، روانی و حتی جسمی تهدید شود. در یک بیان کلی، هر رابطه‌ای که در آن فرد به جای حال خوب، حس بدی داشته باشد، ممکن است به مرور زمان به یک رابطه سمی تبدیل شود.

دکتر لیلیان گلس، کارشناس ارتباطات و روانشناسی دانشگاه کالیفرنیا، رابطه سمی را این‌گونه تعریف می کند: «هر رابطه‌ای که افراد در آن از یکدیگر حمایت نکنند، درگیری، رقابت، بی‌احترامی و عدم انسجام وجود داشته باشد و یکی به دنبال تضعیف دیگری باشد، به آن رابطه سمی گفته می‌شود.»

آیا رابطه شما سمی است؟ رابطه ی تاکسیک چیست؟

اگر در روابط خود، احساس ناراحتی، بی‌احترامی، عدم صداقت یا حمایت و سوء استفاده‌‌گری داشتید، ممکن است، دچار رابطه سمی یا تاکسیک شده باشید. البته در روابط سالم هم، گاهی با اختللاف و فراز و نشیب‌هایی مواجه می‌شوید، اما معمولاً برای اغلب کارها، با هم تصمیم می‌گیرید، در مورد مشکلات  پیش آمده، آشکارا و واضح صحبت می‌کنید و در مجموع از همراهی یکدیگر لذت می‌برید. در یک رابطه غیرسمی، حال شما خوب است.

اما در روابط سمی، داستان جور دیگری تعریف می‌شود. یور ال کارابالو، درمانگر رابطه، معتقد است، در یک رابطه سمی، ممکن است، زمانی که با شریک زندگی خود وقت می‌گذرانید، احساس خوشایندی نداشته باشید و این حالت نشان‌ می‌دهد که در این رابطه عاطفی، برخی موارد نرمال نیستند و نیاز به تغییر دارند.

رابطه تاکسیک یا رابطه سمی چه نشانه هایی دارد؟

علائم روابط سمی با توجه به نوع رابطه می‌تواند پنهانی یا کاملا آشکارا باشد و گاهی اوقات هم افرادی که مدت زمان زیادی در یک رابطه سمی باقی ‌مانده‌اند، ممکن است متوجهنشانه‌های آن نشوند. بنابراین در ادامه، باهم برخی از نشانه‌های بارز سمیت در یک رابطه را مرور می‌کنیم.

عدم حمایت

در یک رابطه سالم، افراد تمایل دارند تا شاهد موفقیت‌های یکدیگر در تمام مراحل زندگی باشند، اما وقتی همه چیز سمی می‌شود، دیگر چشم دیدن موفقیت‌های هم را ندارند و هر دستاوردی، تبدیل به یک رقابت می‌‌شود.

در روابط سمی افراد مورد تشویق و حمایت یکدیگر قرار نمی‌گیرند و بر این باورند که نیازها و علایق‌شان مهم نبوده و فقط خواسته‌های طرف مقابل حائز اهمیت است. به طور خلاصه باید گفت، افراد در روابط سمی، از کنار یکدیگر بودن، حس خوشایندی نخواهند داشت.

ارتباط سمی

در چنین ارتباطی به جای مهربانی و احترام متقابل، بیشتر بین طرفین مکالماتی منتقدانه، تحقیرآمیز و طعنه‌دار رد و  بدل می‌شود و ممکن است افراد به دوستان یا اعضای خانواده خود، سخنان توهین‌آمیزی بگویند و یا با لحی تمسخرآمیز، سخنان طرف مقابلشان را تکرار کنند.

از دیگر نشانه‌های ارتباط سمی این است که، از جواب دادن به تماس‌های طرف مقابل طفره می‌روند تا از مشاجره و خصومت بیشتر، دور بمانند.

حسادت

حسادت، احساسی کاملا طبیعی است و حتی گاهی اوقات می‌تواند سازنده باشد. اما اگر حسادت به سمتی برود که نتوانید در مورد موفقیت‌های شریک زندگی، دوستان یا اعضا خانواده خود مثبت‌اندیش باشید، ممکن است، در ارتباط با آن‌ها به مشکل بخورید و در چنین حالتی سوء ظن و بی اعتمادی دائمی بین شما حکمفرما شده و رابطه به سرعت از بین خواهد رفت.

کنترل رفتارها

آیا شریک زندگی‌تان همیشه از شما می‌پرسد، کجا هستید و اگر بلافاصله به پیامک‌های او پاسخ ندهید، از شما آزرده یا عصبانی می‌شود؟

این رفتارها ممکن است، ناشی از حسادت یا عدم اعتماد او باشد و طرف مقابل حس ‌کند، شما نیاز به کنترل داشته باشید. در چنین مواردی، روابط مسموم می‌شوند.

رنجش

نگه داشتن کینه‌ها و این‌که آن‌ها را وارد روابط خود کنید، باعث می‌شود تا شکاف‌های کوچکی که از ناامیدی و رنجش‌ها به وجود آمده‌اند، بزرگ‌تر و بزرگ‌تر شوند. بنابراین بهتر است تا نگرانی‌ها و نارضایتی‌های خود را به آرامی با طرف مقابل‌تان در میان بگذارید. حال اگر برای درمیان گذاشتن نگرانی‌ها به طرف مقابل اعتماد نداشته باشید، رابطه شما می تواند سمی باشد.

بی صداقتی

اگر درباره مکان یا افرادی که با آن‌ها ملاقات می‌کنید به شریک زندگی خود دروغ می‌گویید، ممکن است، در یک رابطه سمی قرار گرفته باشید. علت این دروغ هم به دو علت بستگی دارد. یا می‌خواهید از گذراندن وقت با شریک زندگی خود اجتناب کنید یا از واکنش او، زمانی که حقیقت را می‌فهمد، می‌ترسید.

الگوهای بی‌احترامی

گاهی اوقات، در یک رابطه، نسبت به خواسته‌های شما بی‌احترامی می‌شود. البته افراد ممکن است، قصد بی‌احترامی به طرف مقابل را  ندارند و تنها در برنامه‌ریزی و انجام به موقع کارها مشکل داشته باشند. بنابراین قبل از هر اقدامی باید با شریک زندگی، دوست یا خانواده خود درباره این رفتار صحبت کنید. اگر این رفتار عمدی نباشد، ممکن است، بعد از این‌که متوجه ناراحتی شما شود، مشکلات برطرف شده یا بهبود پیدا کند.

رفتارهای مالی منفی

افرادی که با هم رابطه دارند، ممکن است درباره نحوه خرج کردن و یا پس‌انداز کردن با هم به توافقاتی رسیده باشند. حال اگر خارج از توافق طرفین و بر اساس صلاح دید خود، پولی را خرج کنید، این رابطه لزوما سمی نیست.

اما اگر در مورد امور مالی به توافق رسیده باشید و یکی از شرکا به طور مداوم به این توافق‌نامه احترام نگذارد، ممکن است رابطه سمی شده باشد.

استرس مداوم

انسان در طول زندگی خود، ممکن است با چالش‌های مختلفی نظیر بیمار شدن یکی از اعضای خانواده یا از دست دادن شغل مواجه شود. در چنین مواردی ممکن است، تنش‌هایی در روابط شما ایجاد شود. اما گاهی اوقات ممکن است افراد، به طور مداوم خود را در معرض خطر و نگرانی قرار دهند، حتی زمان‌های که با استرس ناشی از منابع بیرونی مواجه نیستند!

این استرس مداوم می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی شما تأثیرات منفی بگذارد. در چنین شرایطی، ممکن است، احساس بدبختی، خستگی ذهنی، فیزیکی یا به طور کلی ناخوشی داشته باشید و در واقع این‌ موارد، از نشانه‌های خاموش یک رابطه سمی به شمار می‌آیند.

نادیده گرفتن نیازهای شما

دکتر کاتالینا لاوسین، روانشناس بالینی، می‌گوید: همراهی شما،  با هر کاری که شریک زندگی‌تان می‌خواهد انجام دهد، حتی اگر برخلاف میل یا سطح راحتی شما باشد، نشانه‌ای مطمئن از مسمومیت است.

از دست رفتن دایره ارتباطات

در یک رابطه سمی ممکن است، افراد  نتوانند اوقاتی را  با خانواده یا دوستانشان، سپری کنند. زیرا می‌خواهند جلوی درگیری با شریک زندگی‌شان را بگیرند. از سوی دیگر ممکن است،  متوجه شوید که سهم زیادی از وقت آزادتان، صرف نگرانی‌های موجود در رابطه با شریک زندگی‌تان می‌شود.

عدم مراقبت از خود

در یک رابطه سمی، ممکن است از سرگرمی‌های مورد علاقه خود، دست بکشید، سلامتی خود را نادیده بگیرید و اوقات فراغت خود را قربانی این رابطه ‌کنید. علت این اتفاقات ناگوار این است که، شما دیگر انرژی لازم برای انجام این فعالیت‌ها را ندارید، زیرا وقتی می‌خواهید، کار مربوط به خودتان را انجام ‌دهید، طرف مقابل با شما، مخالفت می‌کند.

امید بیجا به تغییر

ممکن است به امید تغییر و به یاد روزهای خوش در یک رابطه سمی باقی بمانید و همواره بر این باورید، اگر فقط خودتان و اعمالتان را تغییر دهید، آن‌ها نیز تغییر خواهند کرد.

مطرح نکردن مشکلات

در روابط سمی، شما برای پیشگیری از تنش شدید و تعارض، مشکلات را مطرح نمی‌کنید و همه ی مشکلات و مسائل را درخودتان میریزید.

رابطه های سمی یا تاکسیک، چند نوع هستند؟

مسمومیت در یک رابطه می تواند اشکال مختلفی مانند آزار عاطفی یا کلامی داشته باشد و به این نکته توجه داشته باشید، روابط سمی، ناسالم هستند، اما لزوماً توهین‌آمیز نیستند. لازم به ذکر است، رابطه سمی تنها به روابط عاشقانه میان زوجین محدود نمی‌شود، بلکه روابط سمی در هر زمینه‌ای وجود دارد، از زمین بازی گرفته تا اتاق جلسات و حتی در اتاق خواب.

گاهی اوقات هم ممکن است، شاهد روابط سمی بین اعضای خانواده خود باشیم. البته افراد مبتلا به بیماری‌های روانی یا اختلالات روانی، مانند اختلال دوقطبی، افسردگی یا حتی تمایلات افسردگی، ممکن است بیشتر از دیگران مستعد روابط سمی باشند.

گاهی اوقات، رفتار سمی عمدی نیست و در واقع چنین روابطی، آسیب کمتری به طرف مقابل وارد می‌کند. همچنین به یاد داشته باشید، در بسیاری از روابط ناسالم،  رفتار سمی از هر دو طرف دیده می‌شود.

از سوی دیگر، در برخی از روابط سمی یا روابط تاکسیک، اثرات سوء استفاده هم مشاهده می‌شود. سوء استفاده در یک رابطه، ناشی از تمایل افراد برای حفظ  قدرت بر دیگران و کنترل رفتار آن‌هاست. از آن‌جایی که سوء استفاده اغلب به ‌تدریج و کم‌کم اتفاق می‌افتد، ممکن است به راحتی قابل تشخیص نباشد.

راه‌های کنار آمدن با افراد سمی و تاکسیک

افراد سمی به افرادی گفته می‌شود که حس ناخوشایندی بر روی دیگران می‌گذارند، دوست دارند هرج و مرج ایجاد کنند و به دیگران استرس وارد کنند.

طبق آخرین تحقیقات انجام شده، استرس می‌تواند تاثیرات منفی و پایداری بر روی مغز داشته باشد و ناحیه‌ای از مغز که مسئول استدلال و حافظه است را در معرض خطرات جدی قرار دهد. بنابراین افراد برای سلامت خود باید از افراد سمی دور بمانند، اما از آن‌جایی که این کار اجتناب ناپذیر است، ما به شما راهکارهایی را ارائه می‌دهیم تا بتوانید با چنین افرادی کنار بیایید و روابط خود را با افراد سمی کنترل کنید.

• با فرد سمی به‌گونه‌ای رفتار کنید که به او نشان دهید، برای شما یافتن راهکار مهم است و ناله‌هایش برای‌تان اهمیتی ندارد.
• نگذارید حرف‌های افراد سمی شما را آشفته کند و باعث ضعف شما بشود.
• از نظر عاطفی از آن‌ها فاصله بگیرید و طوری با آن‌ها تعامل کنید که گویی تاثیر بر روی شما ندارند.
• در رابطه با افراد سمی باید بر احساسات خود کنترل داشته باشید و نباید اجازه دهید، حرف‌ها و رفتار افراد سمی، احساسات مختلف را در وجودتان برانگیزد.
• در مقابل افراد سمی، باید آگاهانه یک مرز تعیین کنید و تصمیم بگیرید، چه زمانی و کجا می‌توانید بسیاری از هرج و مرج‌ها را کنترل کنید.
• مهم نیست افراد سمی درباره شما چه فکری می کنند یا چه نظراتی را اظهار می‌کنند، چرا که نظر این افراد، کوچکترین ارزشی ندارد.
• بر روی نحوه رفتار با افراد سمی تمرکز کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا کنترل بهتری بر روی چنین افرادی داشته باشید و در ضمن میزان استرسی که هنگام تعامل با آن‌ها تجربه می‌کنید، کاهش می‌یابد.
• افراد موفق، تمایل ندارند، گرفتار اشتباهات دیگران شوند. بنابراین آن‌ها را به سرعت می‌بخشند، اما فراموش نمی‌کنند و از خود در برابر آسیب‌های آینده محافظت میکنند.
• احساسات منفی افراد سمی را برای خود  بازگو نکنید. زیرا بازگو کردن، احساسات منفی،  غیرضروری و خود ویرانگر است و شما را وارد یک مارپیچ عاطفی رو به پایین می‌کند که بیرون آمدن از آن، بسیار دشوار است.
• شجاعانه رفتار کنید. شجاعت به شما کمک می‌کند تا در زمان مواجه شدن با انرژی‌های منفی افراد سمی، به اندازه‌ی کافی قوی و سرزنده باشید.
• خواب خوب شبانه شما را مثبت‌تر، خلاق‌تر و فعال‌تر در برخورد با افراد سمی می‌کند و به شما کمک می‌کند تا در زمان برخورد با این افراد، رفتار موثرتری داشته باشید.
• از حامیانی کمک بگیرید که، نه تنها افراد سمی را توجیه می‌کنند و قدرت استدلال آن‌ها را بالا می‌برند، بلکه راه مناسبی برای شناخت رفتارها و واکنش‌های خودمان از طریق یک نیروی خارجی را به ما نشان می‌دهند.

چگونه از یک رابطه سمی یا تاکسیک خارج شویم؟

بسیاری از مردم تصور می‌کنند که روابط تاکسیک محکوم به فنا هستند، اما همیشه اینطور نیست. البته برای برطرف کردن یک رابطه سمی، باید هر دو طرفین رابطه، تمایل به اصلاح و تغییر داشته باشند. اما گاهی اوقات رابطه سمی ممکن است اصلاح ناپذیر باشد و فرد الزاما برای نجات خود، باید از آن خارج شود.

برای  خروج از یک رابطه سمی باید موارد زیر را در نظر گرفت.

• از اطرافیان کمک بگیرید.
• درباره احساسات منفی خود با طرف مقابلتان صحبت کنید.
• برای ماندن یا ترک رابطه، تصمیم‌گیری درستی داشته باشید.
• فضای اطراف خود را مثبت کنید تا حس خوبی برایتان به ارمغان آورد.
• بر سر تصمیم خود بمانید.

سخن آخر

همواره به یاد داشته باشید، ترک یک رابطه سمی، نه تنها وضع را بدتر نمی‌کند، بلکه سلامت جسم و روح شما را تضمین خواهد کرد. بنابراین برای تجربه روابط جدید و کشف خودتان، باید از چنین روابط ناسالم و ناپایداری خارج شده و به این نتیجه برسید که دوست ‌داشتن خودتان مهم‌ترین اصل زندگی شماست که نباید به‌خاطر کسی،‌ تخریب شود.

حال که تا اینجای نوشته با زیما همراه بوده اید، پیشنهاد میشود مقالات مربوط به روابط عاطفی را مطالعه کنید. علاوه بر این، مقالات زیر نیز میتوانند برای شما مفید باشند.

طرحواره وابستگی

طرحواره رهاشدگی

رابطه توهین آمیز

نشانه های رابطه عاطفی سالم

منابع

https://www.healthline.com/health/toxic-relationship#recognizing-abuse

https://www.themuse.com/advice/12-ways-successful-people-deal-with-toxic-people