فوبیا: تشخیص، انواع، راههای پیشگیری

اگرچه میلیون‌ها نفر با فوبیا زندگی میکنن، همچنان هراس یه اختلال نادر به حساب میاد. همه ما سعی می‌کنیم از چیزهایی که باعث ناراحتی‌مون میشه اجتناب کنیم، اما افراد مبتلا به فوبیا سخت تلاش می‌کنن از چیزی که اونها رو میترسونه دوری کنن، به‌طوری که فعالیت‌های روزانشون رو مختل میکنه.

تفاوت ترس و فوبیا چیه؟

ترس بخش طبیعی و سالم زندگیه ماست. در واقع ترس نقش مهمی در جلوگیری از ورود ما ما به موقعیت‌های خطرناک داره. در شرایط عادی ترس رو میشه از طریق عقل و منطق مدیریت کردو زندگی مارو تحت‌الشعاع قرار نمیده. و مارو غیر منطقی نمیکنه.

هراس، واکنش عادی به ترس رو به چیزی تبدیل میکنه که کنترلش دشوار یا غیر ممکنه.

فوبیا چیه؟

یک ترس بیش از حد، مداوم و غیرطبیعیه! در واقع فوبیا یک نوع از اختلال اضطرابیه. که میتونه سمت حیوانات، افراد، اشیا، فعالیت‌ها مکان‌ها و موقعیت‌ها هدایت بشه.

فوبیا اختلال اضطرابیه که تهدیدهای درک شده رو بزرگ میکنه و پاسخ‌های استرسی اغراق‌آمیز ایجاد میکنه.

چرا دچار فوبیا میشیم؟

محیط و ژنتیک دو عامل موثر در ایجاد فوبیا هستن. بچه‌هایی که یکی از اطرافیانشون به هراس یا اختلال اضطراب دچاره، نسبت به بقیه کودکان بیشتر در معرض خطر ابتلا به فوبیا هستن. قرار گرفتن تو شرایط ناراحت کننده مثلِ تجربه غرق شدن، قرار گرفتن تو فضای تنگ، ارتفاع…میزان ابتلا به فوبیا رو بیشتر میکنه.

علائم هراس

علائم فوبیا می‌تونه از خفیف و ناخوشایند(مانند عرق کردن) تا شدید ناتوان کننده (مانند رفتارهای اجتنابی که باعث میشه فرد فرصت‌های مهم رو از دست بده) متغیر باشه.

• ضربان بالا و تپش قلب
• تنگی نفس
• تند صحبت کردن یا ناتوانی در صحبت کردن
• خشکی دهان
• معده درد
• حالت تهوع
• بالا رفتن فشار خون
• درد یا گرفتگی در قفسه سینه
• احساس خفگی
• سرگیجه و سردرد

دسته بندی و انواع فوبیا

فوبیای اجتماعی:

که امروزه به اون اختلال اضطراب اجتماعی میگن. وضعیتیه که افراد به صورت غیرمنطقی از تحقیر، خجالت یا قضاوت شدن توسط دیگران در موقعیت‌های اجتماعی میترسن. همین‌طور افراد گروه‌های ناآشنا براشون نارحت کننده هست.

آگورافوبیا:

به ترس شدید و ناتوان‌کننده از مکان‌های عمومی و موقعیت‌هایی اشاره داره که فرار ار اون دشوار یا خروج ار اون شرم‌آور هست. این هراس ممکنه شامل فضاهای بسته یا باز باشه. بسیاری از این افراد مبتلا علائم اختلال هراس مانند ترس شدید به همراه لرزش و تپش قلب و تعریق رو هم تجربه می‌کنن.

فوبیای خاص:

همون فوبیاهای ساده، و رایج هستن. مثلِ ترس از سگ-گربه، دلقک، محیطهای تاریک یا ارتفاع- پرواز با هواپیما یا سوار شدن قطار!

چهار دسته‌بندی اصلی فوبیاها:

• ترس از محیط طبیعی
• ترس از حیوانات
• ترس از مسائل پزشکی و مربوط به درمان
• ترس مربوط به موقعیت‌های خاص

درمان‌های هراس

چندین روش درمانی برای فوبیا وجود داره، اثربخشی هر رویکرد به فرد و نوع فوبیاش بستگی داره.

درمان‌های مواجهه:

فرد به‌طور استراتژیک در معرض شی مورد ترس قرار میگیره، تا تا بهش کمک کنن به ترسش غلبه کنه. در این روش بیمار برای مدت طولانی بدون فرصت برای فرار با جسم مورد ترس مواجه میشه. هدف اینه که فرد با ترش رو‌به‌رو بشه و متوجه بشه بهش آسیبی نمی‌رسه.

درمان شرطی سازی متقابل:

در این روش به شخص پاسخ جدیدی به شی مورد ترس آموزش داده میشه. و به جای وحشت در مواجهه با موقعیت ترس، تکنیک‌های آرام سازی جایگزین اضطراب رو می‌آموزه. این رفتار جدید با پاسخ هراس ناسازگارِ بنابراین فوبیا به تدریج کاهش پیدا میکنه.

درمان دارویی

در نهایت هم برای بزرگسالان هم برای کودکان داروهای مهار کننده انتخابی یا داروی ضد افسردگی در ترکیب با درمان شناختی- رفتاری میتونه مفید باشه.

آیا به تنهایی میتونیم با فوبیا مقابله کنیم؟

اگر فوبیا داری احتمالاً با توصیه‌هایی از دوستان و خانواده آشنا هستی: مرد باش، ترس، ازش رد شو!

شاید این کلمات بتونه به کسایی که ترس‌های رزمره دان کمک کنه. اما هراس میتونه شمارو فلج کنه. بعضی از افراد متوجه میشن وقتی عمداً با محرکهاشون مقابله می‌کنن، حس کنترلی که بهشون میده واکنش اونها به هراس رو کاهش میده. تلاش برای مقابله تنها با فوبیا وسوسه انگیزه اما یک راهنمایی حرفه‌ای شانس موفقیت شمارو افزایش میده. دفعه بعد که یک دوست خوش قلب بهت میگه بهش غلبه کن، بهش بگو روی ترسهات با کمک یک درمانگر کار میکنی! روانشناسان زیما برای کمک به شما برای غلبه بر فوبیا و ترسها همراه شما هستن.