اختلال وسواس اجباری یا OCD

by | خرداد 24, 1401 | خودشناسی | 0 comments

اختلال وسواس اجباری فکری عملی، الگویی از افکار و ترس های ناخواسته‌ست که شما رو به انجام رفتارهای تکراری و اجباری واردار میکنه. این وسواس‌ها و اجبارها در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد می‌کنن. ممکنه سعی کنید وسواس‌هاتون رو نادیده بگیرین یا متوقف کنین، اما این کار فقط ناراحتی و اضطراب شما را افزایش میده و در نهایت، شما احساس می کنید برای کاهش استرستون مجبور به انجام اعمال و رفتاری اجباری هستین. با وجود تلاش برای اینکه نادیده بگیری یا خلاص بشی از شر این افکار یا تمایلات آزاردهنده همچنان برمیگردن و شما رو توی چرخه معیوب OCD گیر میندازن.

 OCD بیشتر اوقات حول موضوعات خاصی متمرکزه. به عنوان مثال، ترس بیش از حد از آلودگی به میکروب‌ها باشه. برای کاهش این ترس، ممکنه انقدر دستاتونو بشورید که زخم بشن و ترک بخورن. اگر مبتلا به اختلال وسواس اجباری هستین، ممکنه از این وضعیت خجالت بکشید، اما  راه‌های درمان موثری برای حل مشکل شما وجود داره. اگر دچار این مشکل هستین یا این موضوع براتون جالبه تا انتهای این مقاله با تیم روانشناسی زیما همراه باشید.

anton SnKfmC1I9fU unsplash
اختلال وسواس اجباری یا OCD 2

اختلال وسواس اجباری معمولاً هم شامل وسواس و هم اجباره. اما ممکنه فقط علائم وسواس یا فقط علائم اجبار وجود داشته باشه. اکثر مردم در مقطعی از زندگیشون افکار وسواسی یا رفتارهای اجباری دارن، اما این به معنای تشخیص اختلال وسواس فکری عملی نیست. ممکنه متوجه بشید که وسواس‌ها و اجبارهای شما بیش از حد یا غیرمنطقین، زمان زیادی می‌گیرن و در روال روزمره و عملکرد اجتماعی، مدرسه یا کار شما اختلال ایجاد می‌کنن. اون وقته که باید به فکر راهکاری برای درمان و مقابله با اونها باشید. اختلال وسواس فکری افراد رو در هر سن و طبقه اجتماعی تحت تاثیر قرار میده و فرد رو در چرخه ای از وسواس ها و اجبارها گرفتار میکنه.

وسواس و اجبار دقیقا چیه؟

 وسواس فکری، تصاویر یا تکانه‌هایی هستن که بارها و بارها رخ میدن و خارج از کنترل فردن. فرد مبتلا به OCD نمی خواد این افکار رو داشته باشه و اونها رو آزاردهنده میدونه. در بیشتر موارد، خود فرد مبتلا به OCD متوجه میشه که این افکار هیچ معنایی ندارن. وسواس‌ها معمولاً با احساسات شدید و ناراحت کننده‌ای مثل ترس و اضطراب شدید، انزجار، شک یا این حس که کارها باید به روشی “درست” انجام بشن، همراهه. وسواس زمان‌بر هستش و مانع فعالیت‌های مهمی میشه که فرد براش ارزش قائله.

وسواسهای شایع در OCD

وسواس آلودگی

 ترس از تماس با مواد و چیزهای آلوده، مانند:

  1. مایعات بدن (مانند ادرار، مدفوع)
  2. میکروب‌ها/بیماری‌ها (مانند تبخال، اچ آی وی، کووید-19)
  3. آلاینده‌های محیطی (مانند آزبست، تشعشع)
  4. مواد شیمیایی خانگی (مانند پاک کننده ها، حلال ها، اسید باتری)
  5. خاک

وسواس جنسی

افکار یا تصاویر ذهنی ناخواسته مرتبط با رابطه جنسی، مانند:

  • ترس انجام و اقدام به عملی بر اساس انگیزه های جنسی
  • ترس از آسیب جنسی به کودکان، بستگان یا دیگران
  • ترس از رفتارهای جنسی پرخاشگرانه و خشونت آمیز نسبت به دیگران

وسواس های مذهبی و اخلاقی

  • نگرانی بیش از حد در مورد توهین به خدا
  • نفرین
  • نگرانی در مورد توهین به مقدسات
  • توجه بیش از حد به درست/ غلط بودن مسائل اخلاقی

وسواس های خشونت آمیز

  •  افکار تهاجمی یا وحشتناک در مورد از دست دادن کنترل و آسیب رسوندن به خود یا دیگران
  • ترس از تصاویر خشونت آمیز یا وحشتناکی که در ذهن فرد وجود داره

مسئولیت پذیری و وسواس

  • ترس از مسئول اتفاقی وحشتناک بودن (مانند آتش سوزی، سرقت، تصادف اتومبیل)
  • · ترس از آسیب رسوندن به دیگران به دلیل عدم احتیاط کافی (مثلاً انداختن چیزی که باعث لیز شدن زمین و آسیب دیدن خودشون و دیگران بشه)

کمال گرایی

  •  نگرانی بیش از حد در مورد دقیق بودن
  • نگرانی بیش از حد در مورد نیاز به دونستن و به خاطر سپردن
  • موقع دور ریختن چیزی ترس از دست دادن یا فراموش کردن اطلاعات مهم رو داری
  • نگرانی بیش از حد در انجام وظایف به طور کامل و درست
  • ترس از اشتباه کردن

وسواس هویت

  • نگرانی بیش از حد نسبت به گرایش جنسی
  • توجه بیش از حد به هویت جنسی

انواع دیگر

  •  وسواس‌های مرتبط با رابطه این نوع وسواس‌ها حول شریک عاطفی، بستگان، دوستان و سایر روابط متمرکزن
  • · وسواس در مورد مرگ و هستی مثلاً مشغولیت بیش از حد به مضامین وجودی و فلسفی، مانند مرگ، جهان و…
  • وسواس حافظه کاذب! نگرانی غیرعادی در مورد مسایلی که در گذشته اتفاق افتادن و تأثیراتی که ممکنه داشته باشن .
  • وسواس آلودگی عاطفی. به عنوان مثلاً ترس از “گرفتن” ویژگی‌های شخصیتی افراد دیگه

اجبارهای متداول در OCD

شستشو و نظافت

  • صورت شستن بیش از حد یا به روش خاص دستها
  • بیش از حد حمام کردن، مسواک زدن، نظافت کردن
  • تمیز کردن بیش از حد وسایل خونه یا سایر اشیاء

بررسي كردن

  • بررسی اینکه به دیگران آسیبی نرسانده‌اید یا نخواهید رساند
  • بررسی اینکه آیا به خودتان آسیبی رسانده‌اید یا خیر
  • بررسی اینکه هیچ اتفاق وحشتناکی رخ ندهد
  • بررسی اینکه آیا اشتباهی مرتکب نشده باشید
  • بررسی قسمت های از بدن یاوضعیت جسمانی

تکرار شونده

  •  بازخوانی و یا بازنویسی
  • فعالیت معمول و روزمره رو تکرار کردن. داخل یا خارج شدن از درها- بلند شدن یا پایین آمدن از صندلی
  • حرکات تکراری بدن. ضربه زدن-لمس کردن-چشمک زدن
  • تکرار فعالیت‌ها به صورت «عددی مشخص» (مثال: انجام یک کار سه بار زیرا سه عدد «خوب»، «درست»، «ایمن» است)

اجبارهای ذهنی

  • بررسی ذهنی رویدادها برای جلوگیری از آسیب به خود و دیگران، برای جلوگیری از عواقب وحشتناک
  • دعا کردن برای جلوگیری از آسیب
  • شمردن در حین انجام کار برای پایان دادن با عدد “خوب”، “درست” -“ایمن”

سایر اجبارها

  • نظم دادن یا مرتب کردن چیزها تا زمانی که “احساس خوبی  به دست نیومده”
  • تکرار درخواست یا اعتراف برای کسب اطمینان
  • اجتناب از موقعیت‌هایی که ممکنه وسواس شما را تحریک کنه

روش های درمان

موثرترین درمان برای اختلال وسواس اجباری ، رفتار درمانی شناختی (CBT) و دارو درمانیه. مؤثرترین درمان‌ نوعی از  CBT به نام پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP) است. استفاده از دسته‌ای از داروها به نام مهارکننده‌های بازجذب سروتونین، در مجموع، ERP و دارو به عنوان درمان‌های خط اول برای OCD در نظر گرفته میشن.

کلام آخر

اختلال وسواس اجباری معمولا در سنین نوجوانی یا جوانی شروع میشه، اما ممکنه در دوران کودکی هم به وجود بیاد. علائم معمولاً به تدریج شروع میشن و در طول زندگی از نظر شدت متفاوت هستن. وسواس ها و اجبارهایی که تجربه می کنید هم میتونن در طول زمان تغییر کنن. علائم معمولاً زمانی که استرس بیشتری رو تجربه میکنید بدتر میشن. اختلال وسواس اجباری معمولاً یک اختلال مادام العمر به حساب میاد. که میتونه علائم خفیف تا متوسط داشته باشه یا اونقدر شدید و زمان بر بشه که فرد رو ناتوان کنه. یادتون باشه بین کمال گرا بودن و داشتن اختلال وسواس اجباری تفاوت وجود داره.

افکار اختلال وسواس اجباری صرفاً نگرانی بیش از حد در مورد مشکلات واقعی زندگی شما یا تمیز یا مرتب کردن چیزها به روش خاصی نیست. اگر وسواس‌ها و اجبارهای شما بر کیفیت زندگی شما تأثیر میگذاره، حتما به پزشک یا متخصص سلامت روان مراجعه کنین . مشاوران حرفه‌ای زیما برای درمان اختلال وسواس اجباری در کنار شما هستن. برای ارتباط و رزرو وقت با مشاوران مرکز خدمات روانشناسی زیما به بخش تماس با ما مراجعه کنید.

0 Comments

Submit a Comment

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *