طرحواره بی اعتمادی یک الگوی منفی از افکار و احساسات است که در پاسخ به روابط بین فردی رخ میدهد. این طرحواره اغلب در نتیجه سوء استفاده، غفلت یا آسیبهای گذشته ی فرد، شکل میگیرد. رایجترین انواع طرحوارههای بیاعتمادی عبارتند از: رها کردن، به دام افتادن/غرق شدن، محرومیت/استثمار، و خیانت/ سوءاستفاده و …
به نظر میرسد افرادی که طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده دارند، والدینی داشتهاند که آنچنان قابل اعتماد نبودهاند. آنها ممکن است شاهد خشونت آسیبزا نیز بوده باشند.
نشانه های طرحواره بی اعتمادی چه هستند و چطور متوجه شوم این طرحواره را دارم؟
اگر طرحواره بی اعتمادی و سوء استفاده دارید، همیشه منتظرید مردم به شما صدمه بزنند، به شما خیانت کنند یا از شما کلاهبرداری کنند. در واقع مطمئنید که به طور بالقوه همه میخواهند به شما صدمه بزنند.
حتی اگر شواهد بسیار کمی برای این تصور خود داشته باشید، باز هم فکر سو استفادهی دیگران شما را رها نمیکند. شما اغلب نسبت به دیگران، بیشتر احساس ناامیدی میکنید. ممکن است لذت بردن از روابط جنسی برای شما دشوار باشد.
به راحتی به دلیل ترس، تسلیم دیگران میشوید.
ممکن است به دیگران اجازه دهید از شما بهره کشی یا سو استفاده کنند. چون فکر میکنید از تنهایی بهتر است
تمایلی به ارائه اطلاعات شخصی خود ندارید زیرا فکر میکنید مردم از آنها علیه شما استفاده خواهند کرد.
ممکن است تمایلات سادیستی و بی رحمانه داشته باشید حتی اگر در ظاهر آن را نشان ندهید.
طرحواره بی اعتمادی چه ریشههایی دارد؟
اگر در سنین پایین با آزار و اذیت والدین خود مواجه شده اید، ممکن است این طرحواره را داشته باشید. علاوه بر این، ممکن است والدین پارانوئید داشته باشید و از آنها الگو بگیرید. مشاهدات بالینی نشان میدهد که نگرش مادر/پدر نیز ممکن است در ایجاد طرحواره بی اعتمادی موثر باشد. اگر طرحواره بی اعتمادی دارید، ممکن است تجربیات مشابه موارد زیر داشته باشید:
- در کودکی در خانواده خود مورد خشونت فیزیکی قرار گرفته اید یا ممکن است فردی در خانواده شما را مورد آزار و اذیت جنسی قرار داده باشد.
- یکی از اعضای خانواده شما به شما توهین کرده است.
- خانواده شما اعتماد به نفس شما را متزلزل کردند، از نقاط ضعف شما به نفع خود استفاده کردند، به وعدههای خود عمل نکردند یا به شما دروغ گفتند.
- یکی از اعضای خانواده شما از دیدن رنج شما لذت میبرد.
- در کودکی با تهدید تنبیه شدید مجبور به انجام کارها میشدید.
- یکی از والدینتان به شما هشدار داده است که به کسی خارج از خانواده اعتماد نکنید.
- مردم نامهای آزاردهنده ای روی شما میگذارند، شما دائما مورد آزار و اذیت قرار گرفته اید.
اگر طرحواره بی اعتمادی دارید، احتمالاً شریک زندگی شما دارای ویژگیهای زیر است:
- او شما را در مقابل دوستان و خانواده تان تحقیر میکند.
- مدام به شما توهین میکند، باعث میشود احساس بی ارزشی کنید. به نیازهای شما احترام نمیگذارد
- او برای رسیدن به خواسته اش، هر کاری که از دستش بر میآید انجام میدهد، از جمله دروغ گفتن و…. سادیست و بی رحم – او دوست دارد شما یا دیگران را در رنج ببیند.
- زمانی که کاری را که او میخواهد انجام نمیدهید، او به شما حمله کرده یا شما را تهدید میکند. او شما را مجبور میکند که رابطه جنسی داشته باشید حتی زمانی که تمایلی به این کار ندارید.
- از نقاط ضعف شما به نفع خود استفاده میکند
- ابه شما خیانت میکند.
- ناسازگار است و از سخاوت شما سوء استفاده میکند.
مهم ترین نکته در اینجا این است که با وجود این همه نگرش منفی، جدا شدن از او برای شما بسیار سخت است.
از آنجایی که ماهیت طرحواره بی اعتمادی این است که افراد و به خصوص افراد نزدیک میتوانند در هر زمانی با شما بد رفتار کنند، تأثیر این طرحواره بر روابط شما کاملا مشهود است. مهمترین مشکل شما در رابطه، این است که شما به طرف مقابل خود؛ اعتماد ندارید در صورتی که اعتماد، یکی از اساسی ترین پایههای روابط است. اگر این طرحواره را دارید، احساس میکنید که شریک زندگی تان از شما سواستفاده میکند. شما همیشه به شریک عاطفی خود شک دارید و دائم به این فکر میکنید که چه میکند و در حال انجام چه کاری است.
در این حالت، شریک زندگی شما ممکن است شما را به پارانوئید بودن متهم کند. ممکن است سعی کنید با واکنشهای شدید حسادت آمیز از فریب خوردن خود جلوگیری کنید. این میتواند به مرور زمان شریک زندگی شما را خسته کند و او را از شما و رابطه تان دور کند. شما نمیتوانید با شریک زندگی خود راحت باشید. زیرا همیشه میتوانید سعی کنید از بحث و جدل دوری کنید. در نهایت، بخاطر این طرحواره و تبعات آن شما و شریک زندگی تان نمیتوانید ابتدایی ترین احساسات مورد انتظار از یک رابطه را داشته باشید.
پیشنهادات درمانی برای طرحواره بی اعتمادی
هدف اصلی درمان این است که به شما کمک کند بپذیرید که میتوانید به مردم اعتماد کنید و از افراد بدسرپرست اجتناب کنید. هنگامیکه طرح شما بهبود یافت، میتوانید تفاوت بین افراد قابل اعتماد و غیرقابل اعتماد را تشخیص دهید. شما شجاعت این را دارید که خودتان را باز کنید و ریسک کنید. به این ترتیب، میتوانید برخی از روابط پیشرفته و قابل اعتماد بیشتری ایجاد کنید.
- زمانهایی را که بیش از حد ترسیده اید و احساس میکنید نباید به کسی اعتماد کنید، بشناسید و فهرست کنید.
- آسیبهایی را که شامل سوء استفاده از شما شده اند فهرست کنید. اگر ایجاد یک لیست بسیار دشوار است، به یک درمانگر بگویید تا بتواند این لیست را برای شما تهیه کند.
- نیازی نیست مسئولیت اتفاقاتی را که تقصیر شما نیست بپذیرید. علاوه بر این، مطمئن شوید که وقتی فردی به شما توهین میکند یا رفتار بدی با شما دارد، برای رفتار بد او توجیه نمیاورید و متوجه میشوید که این رفتار حق شما نیست. یاد بگیرید که در مواقع لزوم، دیگران را سرزنش کنید.
- مهارتهای ابراز وجود را برای تخلیه مناسب خشم و سایر احساسات قوی و منفی را بیاموزید.
- به تدریج یاد بگیرید که به افراد صادق اعتماد کنید. با به اشتراک گذاشتن جزئیات مناسب در مورد خود، رازها و خاطراتتان با یک شریک یا دوست، این اعتماد را تمرین کنید.
- دوستانی را انتخاب کنید که میدانید رفتار توهین آمیز ندارند، از بدرفتاری با دیگران خودداری کنید و اگر افرادی هستند که مجبورید با آنها تعامل داشته باشید و رفتارهای توهین آمیز دارند، روابط خود را با آنها محدود کنید.
- وقتی دیگران مرتکب اشتباه میشوند، آنها را کمتر سرزنش کنید و بخشندگی را تمرین کنید.
- برای ارتباط برقرار کردن با دیگران، اجازه دهید به آرامیبه شما نزدیک شوند. با نزدیکی عاطفی و ارتباطی شروع کنید. از مهارتهای ابراز وجود آموخته شده استفاده کنید.
- از جمع آوری مدارک و به خاطر سپردن کارهایی که دیگران برای آزار شما انجام داده اند، خودداری کنید.
- تا زمانی که به کسی مطمئن نشده اید، به او فرصت آسیب رساندن به خودتان را ندهید.
- از دیگران سوء استفاده نکنید. این رفتار احتمال واکنش مشابه آنها را افزایش میدهد.
حرف آخر
طرحواره درمانی، یکی از روشهای درمانی نوینی است که میتواند به شما در بهبود شرایط روحی به شما کمک کند. بسیاری از ما با طرحوارههایی درگیر هستیم که خودمان از آنها اطلاعی نداریم. برای مطالعهی بیشتر در مورد طرحوارهها، انواع آنها و روشهای درمانی آنها، نوشتههای زیر را مطالعه کنید.
مقالات مربوط به طرحواره
0 Comments