پاراسومنیا

تعریف پاراسومنیا

پاراسومنیا یک اختلال خوابه که باعث رفتارهای غیرعادی در خواب میشه. این رفتار میتونه در هر مرحله از خواب رخ بده، از جمله انتقال از بیداری به خواب و بالعکس.

اگر پاراسومنیا داری، ممکنه در طول خواب حرکت کنی، صحبت کنی یا کارهای غیرعادی انجام بدی. دیگران ممکنه فکر کنند تو بیداری ، اما شما در واقع بیهوش هستی. و معمولاً حادثه رو به خاطر نمیاری.

پاراسومنیا یک اختلال شایعه، اما میتونه خواب آرام رو دشوار کنه. همچنین ممکن خواب سایر افراد نزدیک شما رو مختل کنه.

بعضی از پاراسومنیا میتونن خطرناک باشن چون شما از محیط اطراف خودتون بی اطلاع هستید. میتونه عوارض جانبی مرتبط با سلامتی روان مانند استرس روانی داشته باشه.

انواع پاراسومنیا

برخی از پاراسومنیاها در نیمه اول شب، در هنگام خواب بدون حرکت سریع چشم رخ میده. برخی دیگر در اواخر شب، در طول خواب REM اتفاق میفته.

راه رفتن در خواب

راه رفتن در خواب یا خواب‌گردی زمانیه که هنگام خواب در اطراف راه میری. خوابگردی یک پاراسومنیا رایجه. همچنین ممکن شامل صحبت کردن در خواب یا انجام فعالیت های عادی در خانه باشه.

اغلب، راه رفتن در خواب در اوایل شب اتفاق میفته. حتی میتونه در طول چرت‌های روزانه هم اتفاق بیفته.

پاراسومنیا و در خواب حرف زدن

یکی دیگر از پاراسومنیاهای رایج، صحبت کردن در خوابه که به نام خواب‌گویی نیز شناخته میشه. وقتی در خواب صحبت میکنی این اتفاق میفته.

صحبت کردن در خواب میتونه شامل طیف وسیعی از صحبت کردن باشه، از زمزمه کردن تا مکالمات کامل.

برخلاف راه رفتن در خواب، صحبت کردن در خواب میتونه در هر بخشی از شب اتفاق بیفته. درک صحبت کردن معمولاً در مراحل سبک‌تر خواب آسونتره.

ناله های مربوط به خواب

در این اختلال شما هنگام خواب با صدای بلند ناله میکید. به طور معمول، زمانی اتفاق میفته که تو به آرامی و عمیق بازدم میکنی. ناله میتونه صداهای مختلفی رو شامل بشه، مانند:

• غرش
• زمزمه بلند
• صداهای ترقه بلند

ناله های مربوط به خواب اغلب با خروپف اشتباه گرفته میشن. اما برخلاف خروپف، ناله به مشکلات تنفسی مربوط نمیشه.

کابوس‌ها

کابوس‌ها رویاهای نگران کننده و شدیدی هستن که باعث عصبانیت، اضطراب یا ترس میشن. اگر کابوس‌ها اغلب رخ بدن، به اون اختلال کابوس میگن.

این پاراسومنیا میتونه دوباره به خواب رفتن رو دشوار کنه. در برخی موارد، کابوس های متعدد ممکن در یک شب اتفاق بیفتن.

به طور کلی، کابوس‌ها در طول خواب REM اتفاق میفتن، زمانی که بیشتر احتمال داره خواب ببینید.

وحشت شب

وحشت شبانه یا خواب باعث میشه که شما ناگهان در حالتی وحشت زده از خواب بیدار بشید. و میتونه از 30 ثانیه تا 5 دقیقه طول بکشه.

با موارد زیر مرتبطه:

• گریه
• جیغ زدن
• ضربان قلب سریع
• تعریق
• برافروختگی پوست

بر خلاف کابوس‌های شبانه، وحشت‌های شبانه معمولاً فعالیت‌های رویایی کمی دارن. وحشت های شبانه معمولا در خواب غیر REM اتفاق میفته.

علل اختلال پاراسومنیا

علل احتمالی زیادی برای پاراسومنیا وجود داره. این اختلال ممکن با محرک‌های متعددی همراه باشه، از جمله:

• فشار
• اضطراب
• افسردگی
• PTSD
• مصرف مواد
• داروهای خاص
• برنامه خواب نامنظم، مانند شیفت کاری
• سایر اختلالات خواب، مانند بی‌خوابی
• محرومیت از خواب
• شرایط عصبی، مانند بیماری پارکینسون

پاراسومنیا در کودکان

پاراسومنیا کودکان رو بیشتر از بزرگسالان تحت تاثیر قرار میده. این بیماری در کودکانی که دارای بیماری‌های عصبی یا روانپزشکی هستن، مانند صرع یا ADHD شایع‌تره.

عللی مانند استرس و کم خوابی میتونه باعث پاراسومنیا کودک بشه.

با این حال، پاراسومنیا در کودکان معمولاً به این دلیل اتفاق میفته که چرخه خواب و بیداری اونها نابالغه. یعنی مرزهای بین بیداری و خواب توسعه پیدا نکرده و در نتیجه حالت هوشیاری مختلط ایجاد میشه. اکثر کودکان در سنین نوجوانی مشکلشون برطرف میشه.

در مقایسه با بزرگسالان، کودکان مبتلا به پاراسومنیا ممکن گریه و ترس بیشتری رو تجربه کنن. آنها ممکنه از اینکه تنها بخوابن بترسن.

اگر کودک شما رفتارهای خواب غیرعادی داره، به یاد داشته باش که او این کار رو عمدا انجام نمیده. به جای تنبیه، روی حمایت از اون تمرکز کن.

به عنوان مثال، اگر تخت رو خیس کرد، تشویقش کن که قبل از خواب دستشویی بره.

علائم پاراسومنیا

به غیر از رفتار غیرعادی در هنگام خواب، پاراسومنیا میتونه علائم دیگری هم ایجاد کنه. شما ممکنه:

• گیج یا سردرگم از خواب بیدار بشی
• از خواب بیدار بشی و فکر کنی کجا هستی
• انجام فعالیت های خاصی رو به یاد نمیاری
• بریدگی‌های ناآشنا روی بدن خودت پیدا کنی
• در طول شب در خوابیدن مشکل داری
• احساس خواب آلودگی یا خستگی در طول روز

درمان پاراسومنیا به نوع و شدت آن بستگی داره. روانشناس زما میتونه روش‌ها و درمان‌های مختلفی به شما پیشنهاد بده.