سندروم دیوژن یا سندروم شلختگی چیست؟

سندرم دیوژن زمانی رخ می دهد که فرد از خود یا محیط اطرافش مراقبت نمی‌کند و در واقع این عدم مراقبت پیامدهایی چون، ضعف در بهداشت و برخی از مشکلات سلامتی و اجتماعی را در برخواهد داشت. این سندروم غالبا با شرایط دیگر مانند زوال عقل همراه است.

افراد مبتلا به این بیماری معمولا نشانه‌هایی چون خود غفلتی مفرط، جامعه گریزی و احتکار دارند و ممکن است در شرایط غیربهداشتی زندگی کنند که البته مبتلایان به این سندروم برای انجام چنین کارهایی آگاهانه تصمیم نمی‌گیرند.

دیدگاه‌های مربوط به بهداشت شخصی و ایمنی ممکن است در افراد و فرهنگ‌های مختلف، متفاوت باشد و همین امر ارزیابی و درمان عینی علائم سندرم دیوژن را دشوار خواهد کرد. با این حال، فرد مبتلا به این وضعیت ممکن است در معرض آسیب ناشی از ضعف در بهداشت یا خود غفلتی قرار گیرد.

از آنجایی که سندرم دیوژن معمولاً با شرایط دیگر رخ می‌دهد و تحقیقات کمی در این زمینه وجود دارد، (DSM V) آن را در دسته بیماری‌های روانپزشکی قرار نداده است.

سندرم دیوژن چیست؟

همه افراد جامعه در هر سن، موقعیت اجتماعی و اقتصادی ممکن است به سندروم دیوژن مبتلا شوند، اما این اختلال رفتاری بیشتر در افراد مسن ظاهر می‌شود. طبق آخرین تحقیقات انجام شده، این سندروم در بین افراد با هوش متوسط بالای 60 سال که تنها زندگی می‌کنند، دیده می‌شود و طبق آمار به دست آمده، حدود 0.05 درصد از افراد 60 ساله و بالاتر ممکن است به سندرم دیوژن مبتلا باشند، اما تحقیقاتی در مورد شیوع آن وجود ندارد.

سندرم دیوژن را می‌توان به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم کرد.

اولیه: فرد مبتلا هیچ مشکل روانی و پزشکی دیگری ندارد.

ثانویه: این سندرم ناشی از اختلالات روانی دیگر است.

لازم به ذکر است، سندرم دیوژن با نام‌های دیگری چون سندرم فروپاشی اجتماعی سالخورده یا شدید، سندرم خود غفلتی، سندرم بی‌حوصلگی سالخورده و سندرم خانه آشفته هم شناخته می‌شود.

علائم سندورم دیوژن

مبتلایان به این سندروم، ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند، اما برخی از علائم مانند خودغفلتی در میان تمام این افراد مشترک است و  ما در این‌جا به برخی از ویژگی‌های مشترک این اختلال روانی اشاره می‌کنیم.

• بینش یا درک ضعیف از بهداشت شخصی، بهداشت عمومی یا ایمنی
• بی اعتمادی به جامعه یا غریبه‌ها
• پارانویا یا سوء ظن عمومی
• دوری یا جدایی
• اضطراب اجتماعی شدید
• تمایلات وسواسی اجباری (یک بیماری روانی است که شامل یک وسواس یا اجبار ، اعمال پریشان کننده و افکار تکراری است.)
• احتکار یا جمع آوری بیش از حد وسایل و زباله های خانگی
• داشتن زندگی غیربهداشتی یا ناامن
• تغذیه یا رژیم غذایی نامناسب
• عدم تمایل به پذیرش کمک یا مداخله دیگران
• ترس یا بی اعتمادی به متخصصان و محیط های پزشکی
• خصومت و پرخاشگری نسبت به دیگران
• مفهوم تحریف شده از واقعیت
• بیماری‌های پوستی ناشی از عدم رعایت بهداشت، مانند درماتیت پاسیواتا (فرد مبتلا به سندرم دیوژن می تواند به یک بیماری پوستی به نام درماتیت پاسیواتا مبتلا شود و در واقع این بیماری به دلیل عدم شستشوی منظم ایجاد می‌شود.)
• یکی دیگر از عوارضی که در بین مبتلایان به سندروم دیوژن دیده می‌شود، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است که می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان و بوی بد دهان در چنین افرادی شود.

احتکار و سندرم دیوژن

محققان سندرم دیوژن را نوع خاصی از اختلال احتکار می‌دانند. خانه یک فرد مبتلا به سندرم دیوژن ممکن است به‌قدری ناپاک و غیربهداشتی باشد که دیگران پاکسازی آن را ضروری بدانند. زیرا احتکار می‌تواند سلامت عمومی را به خطر بیندازد و حشرات و جوندگان را به سمت خود بکشاند. از سویی دیگر جمع کردن زباله و دیگر اشیا، ممکن است خطر آتش‌سوزی به همراه داشته باشد و در صورت وقوع آتش‌سوزی هم، به دلیل شلوغ بودن محیط، فرار برای فرد دشوار خواهد بود.

روایتی در خصوص دیوژن و اسکندر مقدونی

سندروم دیوژن برگرفته از نام فیلسوفی یونانی است که در قرن چهارم زندگی می‌کرد. در خصوص این فرد روایت‌های متعددی ذکر شده است.

در یکی از این روایت‌ها آمده است، زمانی که اسکندر مقدونی ایران را فتح کرد، همه به دیدار او آمدند و در مقابلش سر خم کردند، در حالی که فیلسوف مینیمالیست یونانی، دیوژن تنها کسی بود که برای ادای احترام به او نرفت. همین امر باعث شد تا اسکندر خود به دیدار دیوژن برود.

زمانی که اسکندر به دیدارش رفت، او در زیر آفتاب دراز کشیده بود. اسکندر از دیوژن پرسید، چه کاری می‌خواهی برایت انجام دهم و این فیلسوف نامدار در مقابل این سوال، گفت، از جلوی آفتاب برو کنار و کمی آن طرف‌تر بایست.

این پاسخ دیوژن، اسکندر را بسیار شگفت‌زده کرد و به همراهانش گفت، اگر اسکندر نبودم، دلم می خواست دیوژن باشم.

در حالی که معاصران امروزی، دیوژن را فردی مایه خجالت و تحقیرکننده نظام اجتماعی، توصیف می‌کنند.

سندروم دیوژن ممکن است با چه بیماری هایی اشتباه گرفته شود؟

سندرم دیوژن غالبا افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و طبق تحقیقات انجام شده، زوال عقل ممکن است در 15 درصد افراد مبتلا به این بیماری وجود داشته باشد، اما این مورد تنها علت این اختلال نیست.

علائم سندرم دیوژن معمولا با بیماری‌هایی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم، مشترک است.

• احتکار
• روان‌گسیختگی
• شیدایی
• فراموشی پیشانی گیجگاهی (شامل انواع مختلفی از زوال عقلی است که در آن لوب‌های پیشانی و گیجگاهی درگیر می‌شوند و به‌طور گسترده به عنوان اختلالات رفتاری یا زبانی (مانند زبان‌پریشی) نمود می‌کنند.)
• افسردگی
• اختلال وسواس اجباری (OCD)
• اختلال مصرف الکل
• گاهی اوقات علائم روان پریشی با ویژگی‌های شخصیتی شدید همراه است و ممکن است، نشانه‌هایی از اختلال شخصیت در چنین افرادی دیده شود.

سندروم دیوژن یا سندروم شلختگی، چرا ایجاد میشود؟

تحقیقات متعددی بر روی درک بهتر سندروم دیوژن در حال انجام است، اما آنچه بیشتر در مورد این بیماری به دست آمده، مطالعات موردی روانشناختی است. البته تحقیقات انجام شده بر اساس مطالعات موردی، این اشکال را دارد که حجم کوچکی از جامعه را در برمی‌گیرد و ممکن است برای یک فرد صادق بوده و برای دیگری درست نباشد.

دانشمندان بر این باورند، هنگامی که هیچ بیماری دیگری در فرد مبتلا به سندروم دیوژن وجود نداشته باشد، این اختلال معمولا، در اثر یک واکنش استرس‌زا  مانند مرگ یک عزیز یا خسارات جبران‌ناپذیری که به فرد وارد شده، ایجاد می‌شود.

زیرا در مواقع پریشانی و سوگواری، فعالیت‌های روزمره فرد، مانند مراقبت شخصی ممکن است مختل شده و یا وی آن را نادیده بگیرد. توجه داشته باشید، عدم مراقبت از خود، انزوای شدید اجتماعی، و بی توجهی از جمله مواردی هستند که سندرم دیوژن را از احتکار جدا می‌کند. هم‌چنین طبق آخرین تحقیقات انجام شده، افراد مبتلا به این سندرم، ممکن است عمر کوتاه‌تری داشته باشند.

چگونه سندروم دیوژن را تشخیص دهیم و درمان کنیم؟

تاکنون هیچ تشخیص یا برنامه درمانی مشخصی برای سندرم دیوژن معرفی نشده است. البته محققان برای انجام مطالعات بر روی این بیماری، تاریخچه کامل پزشکی و روانشناختی فرد مبتلا را تهیه کرده و هم‌چنین با انجام معاینه فیزیکی، تصویربرداری، تجویز آزمایش خون و بررسی عملکرد دیگر اندام‌های بدن، میزان سلامتی فرد را مشخص می‌کنند.

البته ممکن است بنابر تشخیص پزشک، بر روی فرد مبتلا، ارزیابی شخصیتی انجام شود تا بدین وسیله علت اصلی پیدایش سندروم دیوژن مشخص شود.

در حال حاضر هیچ دارو یا گزینه درمانی خاصی برای مدیریت سندرم دیوژن وجود ندارد. داروهای دیگر هم ممکن است به کاهش علائم بیماری‌هایی مانند پارانویا یا شیدایی کمک کنند.

یادآور می‌شویم، ناراحتی‌های وارد شده به جسم و روح افراد، می‌توانند عامل ایجاد یا تشدید کننده سندروم دیوژن شوند و روان درمانی یا مشاوره فشرده ممکن است به برخی افراد مبتلا به این اختلال کمک کند.

حمایت اجتماعی از مبتلایان سندروم دیوژن

کناره‌گیری از جامعه و ترس از موسسات پزشکی و سایر نهادها می‌تواند کمک به فرد مبتلا به سندرم دیوژن را دشوارتر کند و همواره به این نکته توجه داشته باشید، درمان و حمایت از افراد مبتلا به این اختلال، مانند خدمات نظافت و مراقبت شخصی می‌تواند به کاهش شدت علائم کمک کند.

افراد مبتلا به سندرم دیوژن اغلب از بیمارستان‌ها و مقامات می‌ترسند و حتی ممکن است فرد به علت این ترس، خواهان کمک نباشد و از مداخله پزشکی امتناع کند.

بنابراین باید نسبت به نیازها و احساسات فردی که مبتلا به این بیماری است، رفتاری محتاطانه داشته باشید. اگر فرد احساس کند که کارکنان بهداشت یا افراد دیگر به آن‌ها حمله می‌کنند، آن‌ها را قضاوت می‌کنند و یا مداخله این افراد، باعث ایجاد احساس ناامنی در آن‌ها شود، به احتمال زیاد از دریافت کمک‌های بیشتر امتناع خواهند کرد و به رفتارهای قبلی خود باز می‌گردند.

نکاتی برای کمک به مبتلایان سندروم دیوژن

کمک کردن به مبتلایان سندروم دیوژن می‌تواند سخت و چالش‌ برانگیز باشد. چراکه این افراد، تمایلی به دریافت کمک از خانواده یا دوستان نزدیکشان ندارند.

گرایش به انزوا و اضطراب اجتماعی از نشانه‌های بارز در مبتلایان سندروم دیوژن است و معمولا افرادی که با این بیماران بیشترین تعامل را دارند، مانند اعضای نزدیک خانواده یا همسایگان، زودتر از دیگران، به این علائم پی می‌برند و می‌توانند با کمک خدمات اجتماعی محلی در بهبود بیماری این افراد نقش موثری داشته باشند. البته هرگونه مداخله‌ باید با دقت و حساسیت بالا انجام شود.

آیا سندروم شلختگی قابل درمان است؟

 هیچ دارو یا روش درمانی خاصی برای درمان این سندروم پیشنهاد نشده ، اما برخی دارو‌های قابل تجویز برای سایر اختلالات میتوانند علائم بیمار مانند پارانویا را کاهش دهند.

با توجه به اینکه عوامل روان شناختی میتوانند به گسترش یا تداوم این بیماری منجر بشوند، می‌توان از کمک روان‌درمانگر یا روان پزشکان زیما استفاده کرد. همچنین روش‌های حمایتی مانند مراقبت شخصی و سرویس‌های نظافت به فرد میتواند شدت علائم را کاهش بدهد.

حرف آخر زیما درباره سندروم دیوژن یا شلختگی

اگر شما یا عزیزانتان به سندروم دیوژن مبتلا هستید، گروه روانشناسی زیما، آماده است تا در حل این مشکل، در کنار شما باشد. برای رزرو نوبت مشاوره فردی برای درمان سندروم دیوژن کلیک کنید.

منبع

medicalnewstoday