اگه منو ترکم کنی خودمو میکشم.هرکاری کردم تا تو خوشحال و راضی باشی،همین کار ساده رو که ازت میخوام انجام نمیدی؟ اگه این کارو انجام ندی رازتو به بقیه میگم. فکر میکردم دوسم داری!!! اگه منو دوس داشته باشی کاری که میخوام انجام میدی! اگر تو هم این جملهها رو شنیدی،قربانی باجگیری عاطفی شدی.
باجگیری عاطفی فقط در روابط نزدیک اتفاق میفته،زمانیکه فرد دیگهای از عمیق ترین اسرار قربانی آگاه باشه. باجگیری عاطفی زمانی اتفاق میفته که یکی از نزدیکان ما از نقاط ضعف،اسرار و آسیبپذیریهای ما علیه خودمون استفاده میکنه تا به اونچه که از ما میخواد برسه. باج گیری عاطفی میتونه هم عمدی و هم غیرعمدی باشه. ممکنه کسی که از نظر عاطفی از دیگری باجگیری میکنه آگاهانه این کار رو انجام نده.همینطور بیشتر اوقات فردی که از نظر عاطفی مورد باج گیری قرار میگیره،به اینکه درگیر یک رابطه سمیه آگاه نیست.
باجگیری عاطفی چیه؟
باجگیری عاطفی شکلی از اعمال نفوذه که در اون افراد نزدیکمون، ما رو به دلیل انجام ندادن آنچه میخوان تهدید به تنبیه میکنن. باج خواهان عاطفی میدونن که ما چقدر برای روابطمون با اونها ارزش قائلیم. اونها عمیقترین آسیب پذیری ها و اسرار ما رو میدونن. باجگیر عاطفی میتونه والدین یا شرکای ما، رئیس یا همکارانمون، دوستان یا عشق ما باشن و مهم نیست که چقدر به ما اهمیت میدن،از این صمیمیتی که با ما دارن برای به دست آوردن نتیجه ای که میخوان استفاده می کنن.باج خواهان عاطفی در ایجاد حس ناتوانی و سردرگمی در قربانیانشون خیلی خوب عمل میکن و اغلب میتونن به قربانیشون این احساس رو بدن که کاملاً منطقی هستن و این قربانیه که غیرمنطقیه.قربانی باجگیری عاطفی مدام در حال تلاش برای پیشبینی خلق و خوی باجگیرشه و برای چیزهایی که تقصیر اون نبوده ونیست عذرخواهی میکنه.
نمونه هایی از باجگیری عاطفی
باجگیر عاطفی میگه اگر اونطور که میگه عمل نکنید، در نهایت به خاطر این مساله رنج میکشه.” اگر منو ترک کنی، خودم رو میکشم” خوب هیچکس نمیخواد مسئول یک خودکشی باشه، و بنابراین باجگیر برنده میشه.
گاهی اوقات این تهدیدها کمتر افراطین، اما همچنان برای بازی با ترسهای طبیعی قربانی طراحی شدن.باجگیر قربانی رو به این باور میرسونه که اگر آنچه رو که میخواد انجام نده،منزوی میشه یا دوست داشته نخواهد شد.مثلا بگه همه با نظر من موافقن تو نباید این کار رو انجام بدی.
ممکنه مرتباً قربانی رو سرزنش کنه.اگر میتونستی به من کمک کنی، دیر سرکار نمیرسیدم و این جمله رو در حالی میگه که میدونه شما نمیتونید بهشون کمک کنید چون قرار ملاقاتی مهمی داشتین و اون بزرگساله و مسئول رسیدنش به محل کار فقط خودشه.
با این حال، مهمه تفاوت بین فشار و باجگیری عاطفی رو بدونیم این به ما کمک میکنه تا بفهمیم چه زمانی باج گیری عاطفی روابط ما رو دچار مشکل میکنه.در هر رابطهای، چه عاشقانه و چه حرفه ای، خواسته هایی مطرح میشه و فرد برای حفظ یک رابطه سالم این خواسته ها رو براورده میکنه. بنابراین،خواستههای مطرح شده در روابط همیشه نتیجه باجگیری عاطفی نیست.
استراتژی های باجگیر عاطفی
سه مفهوم ترس، تعهد و گناه چیزیه که باج گیران عاطفی برای موفقیت به اون تکیه میکنن. آگاهی از این استراتژیها باعث میشه تشخیص بدید چه کسی از نظر عاطفی روی شما اعمال نفوذه میکنه و روابط سمی زندگیتون رو شناسایی کنید.
- استفاده از ترس:باجگیران عاطفی اغلب بسیار به قربانی نزدیک هستن، بنابراین خیلی زود ترسهای قربانی رو کشف میکنن و از اونها برای رسیدن به آنچه میخوان استفاده میکنن.باج خواه عاطفی،ترس از دست دادن، ترس از رها شدن، ترس از امنیت فیزیکی یا ترس از صدمه زدن رو به قربانیش القا میکنه.به عنوان مثال ممکنه باجگیر از این جمله استفاده کنه “اگر کارهای که میخوام رو انجام ندی،تو رو ترک میکنم. تو رو اخراج خواهم کرد،رازتو فاش خواهم کرد،فریاد میزنم بدبختت میکنم. “
- استفاده از احساس تعهد:در اینجا باجگیر به کارهایی که برای قربانی انجام داده میباله و مدام به اون یاداوری میکنه، سعی میکنه احساس تعهد رو به قربانی تلقین کنه. قربانی احساس میکنه موظفه خواسته های باجگیر رو برآورده کنه،چون احساس میکنه باجگیر به اندازه کافی برای اون کار انجام داده. یک دختر خوب باید با مادرش وقت بگذرونه.من بخاطر این خانواده سخت کار می کنم و انتظار دارم شما هم سهم خودتونو انجام بدید.همه به پدرشون(شوهر، زن، رئیس و …) احترام میگذارن و از اونها اطاعت میکنن.
- احساس گناه:باجگیر باعث میشه قربانی به خاطر برآورده نکردن خواستههاش احساس خودخواهی یا احساس گناه کنه.خیلی آسونه کسی رو سرزنش کنی و دچار احساس گناه کنی.احساس گناه بخش مهمی از مسئولیت پذیر بودنه.اما باجگیر میتونه از این حساسیت سوء استفاده کنه تا قربانی رو در مورد تأثیر اعمالش بر زندگیش زیر سؤال ببره.باج گیر معمولا به طور مستقیم یا غیرمستقیم قربانی رو مقصر بدبختی خودش میدونه.من روحیه بدی دارم (و همش تقصیر توعه).بیش از حد مشروب میخورم(و همش تقصیر توعه).من یک روز بد در محل کارم داشتم (و همش تقصیر توعه).
چرخه کامل باج گیری عاطفی
- تقاضا: باج گیری عاطفی معمولاً با تقاضا شروع میشه. گاهی اوقات، اصلاً شبیه یک تقاضا به نظر نمیرسه.گاهی اوقات، باج گیرا آنچه رو که میخوان به صورت شفاهی بیان نمیکنن.
- مقاومت: قطعا باج خواها خوشحال میشن اگه مقاومتی وجود نداشته باشه و به چیزی که میخوان برسن. استراتژی های باج خواهی زمانی به کار میفته که بهشون بگیم نه ؛ نه،یعنی اونها نمیتونن به چیزی که میخوان برسن.
- فشار و تهدید: باجگیران عاطفی، حقوق و نیازهای ما رو درک نمیکنن.نیازشون کورشون میکنه،اونها شروع به یادآوری عواقب مقاومت ما میکنن(مثلاً عصبانی میشم،ترکت میکنم، خودمو میکشم، بیمار میشم، افسرده میشم، و غیره).
- سازگاری: ما نمیخوایم اونها رو عصبانی کنیم،از دست بدیم یا ببینیم که صدمه دیدن.بنابراین،در برابر اونها تسلیم میشیم.
- تکرار: اطاعت ما باعث خوشحالیشون میشه و فشار موقت از بین میره. اما، ما به تازگی آسیب پذیریمون رو تأیید کردیم و بهشون نشون دادیم که استراتژی اونها موثره. بنابراین، دفعه بعد که چیزی میخوان،و ما در برابرشون مقاومت میکنیم، از همون تکنیک حتی خشن تر از قبل استفاده می کنن.
چگونه باجگیری عاطفی را متوقف کنیم؟
- طرز فکرتون روتغییر بدین:ذهنیتتون رو تغییر بدید بپذیرین نیازها و خواسته های شما هم به اندازه خواسته های دیگران مهمه. شما شایسته احترام هستین. شرایط رو به گونه ای متفاوت ببینید.تغییر ترسناکه اما تنها چیزیه که به شما کمک میکنه.
- رابطه سالم: به عنوان یک انسان، شما حق دارین برای یک رابطه سالم تر مذاکره کنین یا به رابطه پایان بدین. هیچ رابطه ای ارزش سلامت عاطفی و روانی شما رو نداره.اگر در یک رابطه سمی هستین، باید بتونید به اون پایان بدین.
- تعیین مرزها: اگر پایان دادن به یک رابطه درد زیادی رو به دنبال داره و نمیتونید باهاش کنار بیاید. حداقل باید حد و مرزهایی رو تعیین کنین تا به باج گیر این پیام رو بدید که دیگه نمیخواید خواسته هاش رو برآورده کنید. ممکنه در ابتدا ترسناک باشه،اما وقتی با موفقیت این الگوی رفتار سمی رو شکستید،یعنی شروع به دوست داشتن خودتون کردین. بنابراین، یاد بگیرید که در صورت لزوم «نه» بگید و ایستادگی کنید.
- مقابله با باج گیر: قربانی باید با باج گیری عاطفی مقابله کنه و در مورد تمام مشکلاتی که ارتباط با او براش به وجود میاره به وضوح صحبت کنه.
چرا برخی افراد بیشتر از دیگران قربانی باجگیری عاطفی میشن؟
برخی از ویژگیهای شخصیتی میتونه احتمال اینکه یک باجگیر عاطفی شما رو هدف قرار بده، بیشتر کنه. اونها به دنبال افرادی میگردن که به احتمال زیاد به سوء استفاده اونها پاسخ میدن:
- تله ها و طرحواره ها تأثیر بسزایی در باج گیری عاطفی دارن کسایی که طرحواره تله رها شدگی-تله تاییدطلبی-تله آمیختگی_تله وابستگی-تله ی ایثار و تله نقص و شرم دارن بیشتر از سایرین قربانی باج گیری عاطفی میشن.
- افرادی که عزت نفس پایینی دارن و احساس میکنن شایسته یک رابطه سالم نیستن.
- افرادی که ترس شدیدی از ناراحت کردن دیگران دارن.
- افرادی که احساس وظیفه یا تعهد قوی دارند.
- افرادی که تمایل دارند مسئولیت احساسات دیگران رو به راحتی بپذیرن و برای چیزهایی که باعثش نشدن احساس گناه کنن.
چه اختلالاتی بیشتر منجر به باج گیریه عاطفی میشه؟
- افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته که از ایجاد درد در دیگران لذت میبرن، میتونن از باجگیری عاطفی به عنوان راهی برای ایجاد احساس بد در دیگران و به دست آوردن کنترل بر اونها استفاده کنن.
- · افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی هم به فردی نیاز دارن که در کنارشون باشه و با اونها ارتباط برقرارکنه و اگر احساس کنن که دارن اون فرد رو از دست میدن،ممکنه به باجگیری عاطفی متوسل بشن تا شخص رو مجبور به موندن کنن.
کلام آخر
باج گیری عاطفی یک نوع سوء استفاده عاطفیه. هیچ کس برای اینکه قربانی باج گیری عاطفی شده مقصر نیست. مسئولیت کاملا با باج گیره.باج گیری عاطفی یک دور باطله که ارزشتون رو از شما میگیره و شما رو پر از ترس و شک میکنه. اگر قربانی باج گیری عاطفی شدین، مجبور نیستید تحمل کنید.این رو بدونید که شما لایق دوست داشتن و احترام هستین. هنوز هم میتونید زندگیتونو پس بگیرید. معمولاً تنها راه فرار از رابطه ای که در اون باج گیری عاطفی صورت میگیره. اما شما در هر شرایطی میتونید از راهنمایی مشاوران و روانشناسان تیم زیما برای کمک به حل مشکل باجگیری عاطفی استفاده کنید. برای رزرو وقت با مشاوران و روانشناسان زیما به بخش تماس با ما مراجعه کنید.
0 Comments